Czy też odpalą finansową bazookę?
Wszystkie państwa europejskie ratują swoje gospodarki w okresie kryzysu związanego z koronawirusem. Są to programy mniej lub bardziej przemyślane, szybkie i powolne, skuteczne i mniej skuteczne.
Również państwo helweckie nie jest gorsze od innych państw starego kontynentu.
Szwajcaria podjęła radykalne posunięcia w walce przeciwko gwałtownemu spowolnieniu wydajności gospodarczej państwa i ewentualnej pokryzysowej recesji.
20 marca 2020 r. Rada Federalna (rząd szwajcarski) uchwaliła kompleksowy pakiet środków w wysokości 32 mld CHF, aby złagodzić ekonomiczne konsekwencje wirusowego kryzysu. Są to pierwsze doraźne środki mające na celu uniknięcie załamania gospodarczego, wsparcie osób, przemysłu, handlu, gastronomii i innych dziedzin życia – w jak najmniej biurokratyczny, konkretny i szybki sposób.
Utrzymanie płynności finansowej dla firm
Z powodu zamknięcia wielu MŚP i generalnego spadku popytu, wiele firm ma coraz mniej płynnych środków na pokrycie swoich kosztów bieżących pomimo natychmiastowej pomocy państwa dla pracowników dotkniętych skróconym czasem pracy. Pakiet uzupełniających środków ma na celu zapobieżenie bankructwom przedsiębiorstw. Natychmiastowa pomoc polega na udzieleniu natychmiastowych i gwarantowanych przez państwo kredytów pomostowych. Na ten cel państwo szwajcarskie przeznaczyło 20 miliardów CHF. Dotknięte kryzysem firmy otrzymują kredyty w wysokości do 10% obrotu lub maksymalnie 20 milionów CHF. Przy czym nieoprocentowane kredyty do kwoty 0,5 miliona CHF wypłacane są natychmiast przez banki – w 100% gwarantowane przez rząd federalny. Natomiast kredyty przekraczające tę kwotę są gwarantowane przez rząd federalny do 85%. Kredyty udzielane są w sposób nieskomplikowany i przede wszystkim szybki – oczywiście bez wizyty w banku, drogą elektroniczną. Wszystkie banki w Szwajcarii (ok. 300) zobowiązały się do udzielania tych kredytów – analiza wniosku kredytobiorcy trwa nie dłużej niż pół godziny, a pieniądze na konto wpływają w przeciągu kilkunastu godzin.
Oprócz tego przesunięte zostały terminy płatności podatkowych dla osób fizycznych i firm bez konieczności płacenia odsetek za zwłokę.
Uproszczenie wypłacania zasiłków za skrócony czas pracy
Ze względu na czasowe zamkniecie wielu firm, ich pracownicy nie mogą pracować lub pracują w skróconym trybie. Państwo gwarantuje wypłacanie pensji tym pracownikom – chodzi tu o utrzymanie miejsc pracy za wszelką cenę. Rzad Szwajcarii chce w ten sposób zrekompensować tymczasową utratę pracy i zablokować wzrost bezrobocia. W związku z tym uproszczono procedurę składania wniosków o zasiłek i ograniczono jej czas do 2 dni.
Rekompensata jest regulowana na podstawie przepisów dotyczących kompensacji dochodów i wypłacana jako dodatek dzienny. Odpowiada to 80% dochodów i wynosi maksymalnie 196 CHF dziennie.
Oprócz tego rodzice mają prawo do odszkodowania, jeśli nie mogą pracować z powodu zamknięcia szkół i tym samym opieki nad swoimi dziećmi. Istnieje również prawo do odszkodowania w przypadku przerwy w pracy z powodu kwarantanny przepisanej przez lekarza. Jeśli chodzi o osoby prowadzące działalność na własny rachunek, utrata zarobków jest regulowana na podstawie przepisów dotyczących tzw. zastępczego dochodu i wypłacana jako zasiłek dzienny. Odpowiada to także 80 % dochodów i wynosi maksymalnie 196 CHF dziennie.
Banki
Szwajcarska Rada Nadzoru Finansowego FINMA odstąpiła na czas kryzysu od wymogu obliczania przez banki szwajcarskie wskaźnika dźwigni Leverage Ratio. Z kolei Szwajcarski Bank Narodowy (SNB) wprowadził nowy instrument refinansujący pod nazwą SNB-COVID-19. Instrument ten umożliwia bankom komercyjnym zaciąganie kredytów w Szwajcarskim Banku Narodowym gwarantowanych przez Konfederację. SNB uzyskał również od szwajcarskiego rządu zgodę na natychmiastowe zmniejszenie antycyklicznego bufora kapitałowego do 0%.
Dzięki tym posunięciom powinna zostać zagwarantowana płynność kapitałowa w helweckim państwie.
Kultura i sport
Rada Federalna dąży również do zagwarantowania ciągłości działalności kulturalnej na terenie kraju. Aby zminimalizować straty w sektorze kultury (sztuki sceniczne, projektowanie, film, sztuki wizualne, literatura, muzyka i muzea) zdecydowano się na przyznanie nadzwyczajnej rekompensaty. W pierwszym etapie udostępniono 280 milionów CHF jako pierwszą transzę na kolejne dwa miesiące. Konfederacja będzie monitorować dalszy rozwój wraz z kantonami i organizacjami kulturalnymi w ciągu tych dwóch miesięcy. Planowane są kolejne środki dla instytucji kulturalnych.
Kluby sportowe, stowarzyszenia i organizatorzy borykają się z problemami egzystencjalnymi ze względu na odwołanie wszystkich imprez sportowych, zarówno masowych jak i wyczynowych. Dlatego Rada Federalna zapewniła klubom i organizacjom sportowym 50-milionowe pożyczki zwrotne w celu zlikwidowania wąskich gardeł.
Wnioski
Opisane powyżej wybrane działania stanowią najważniejsze posunięcia rządu szwajcarskiego w walce z wirusowym kryzysem gospodarczym. Nie trzeba dodawać, ze są to pierwsze środki doraźne o charakterze krotko- i średnioterminowym. Rząd szwajcarski kontroluje sytuację wspólnie z rządami kantonalnymi i reaguje na nowe luki, wąskie gardła i słabe strony szwajcarskiej gospodarki. Głównym celem jest zapewnienie środków do życia ludziom w tym 8-milionowym kraju i w miarę sprawne funkcjonowanie gospodarki. Na pytanie dziennikarza dotyczącego strat państwa w wypadku niespłacenia udzielonych kredytów, szwajcarski minister finansów Ueli Maurer odpowiedział: „W tym wypadku straty będą nieporównywalnie mniejsze w stosunku do zysków z tytułu przyznania tych kredytów”.
W tej chwili liczą się obywatele i na drugim miejscu gospodarka – w politykę nikt się nie bawi. Wszelkie referenda zostały odwołane, bowiem przeprowadzenie kampanii przedreferendalnych byłoby nieuczciwe, niedemokratyczne i po prostu bez sensu.
Ważne jest obecnie, aby działać niebiurokratycznie i utrzymać łańcuchy dostawcze dla firm oraz nie pozostawić ani jednego obywatela bez środków do życia. Czas ucieka, na uchwalanie ustaw nie ma czasu – szczęściem Szwajcarii jest pozostawanie poza strukturami Unii Europejskiej, która w obecnej sytuacji nie sprawdza się w ogóle.
Szczęściem numer dwa jest sprawnie funkcjonujący system zdrowotno-szpitalny, który gwarantuje solidną opiekę każdemu choremu.
Godna podziwu jest również bezprzykładna współpraca rządu z bankami komercyjnymi, które wszystkie swoje zyski w okresie kryzysu przeznaczają na walkę z koronawirusem.
Jak będzie dalej? Tego nie wiadomo, ale początek został zrobiony i to dodaje otuchy obywatelom i firmom, które czują mocną opiekę i pomoc ze strony państwa.
Mirosław Matyja
