Wolnorynkowy system podatkowy

Czytam artykuły Pana Krzysztofa Mazura, zwłaszcza ekonomiczne. Są one na wysokim poziomie merytorycznym, ale artykuł Rehabilitacja podatku obrotowego to podtrzymywanie guseł ekonomicznych w tym zakresie. Niestety ale „Gazeta Wyborcza” i „Rzeczpospolita” mają rację. Głównym motywem jest pytanie – jakie podatki? Wobec tego przedstawiam alternatywny do systemu Centrum im. Adama Smitha, wychwalany przez Pana K. Mazura, system podatkowy.
Podatek to opłata ustalona przez parlament za usługi świadczone przez państwo. Do zadań Państwa należy świadczenie usług obywatelom, których świadczenie przez samych obywateli jest trudne organizacyjnie, bardzo kosztowne, wręcz niemożliwe. Usługami świadczonymi przez państwo są:

• Bezpieczeństwo zewnętrzne terytorium Państwa i zamieszkujących to terytorium obywateli – sam obywatel czy grupa obywateli nie jest w stanie kupić sobie czołgów, samolotów, wyrzutni rakietowych i wiele innego sprzętu wojennego i postawić przed blokiem czy domem, nie mówiąc już o obsłudze tego sprzętu. Nie jest w stanie sam opłacić personelu dyplomatycznego. Do wykonania tych zadań potrzebne są dwa ministerstwa; Ministerstwo Wojny i Spraw Zagranicznych.( dyplomacja)
• Bezpieczeństwo wewnętrzne obywateli i ich mienia – t.j. w miastach i gminach na ulicach, w domach i mieszkaniach. Bogaci obywatele zapewniają sobie bezpieczeństwo zatrudniając prywatną ochronę ale jest to usługa dodatkowa. Większości obywateli nie stać na te usługi i nie sprosta temu zadaniu z przyczyn natury organizacyjnej i kosztowej. Dla zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i ich mienia w warunkach pokojowych potrzebne jest Ministerstwo Policji.
• Bezpieczeństwo środowiska w którym żyjemy i administracji kraju – do zapewnienia tych usług potrzebne jest Ministerstwo Administracji i Ochrony Środowiska
• Bezpieczeństwo pieniędzy obywateli i obsługi finansowej Państwa. Chodzi tu o bezpieczeństwo w sensie wartości pieniędzy a nie o ich fizyczne bezpieczeństwo. Od zapewnienia fizycznego bezpieczeństwa jest policja i organy ścigania Do wykonania tych zadań potrzebne jest Ministerstwo Skarbu Państwa.
• Wymiar sprawiedliwości – do rozstrzygania sporów pomiędzy obywatelami a organami rządu i samorządu, pomiędzy obywatelami między sobą, pomiędzy przedsiębiorcami, oskarżania, osądzania i odosobnienia przestępców. Do wykonania tych zadań potrzebne jest Ministerstwo Sprawiedliwości.

Argumentem ekonomicznym uzasadniającym istnienie podatków jest konieczność zapewnienia materialnych środków dla istnienia i funkcjonowania rządu, wojska, policji a więc struktur, które same nie tworzą bogactwa ale jednocześnie muszą istnieć.
Wolnorynkowy system podatkowy opiera się na prostych podatkach, które czynią zadość cechom dobrego podatku określonym przez twórcę liberalizmu Adama Smitha. Takimi cechami są:

• musi on być ustalony na poziomie możliwym do zapłacenia (according to ability to pay), tzn. nie może być wysoki.
• jego wysokość powinna być stała przez długi czas i nie może podlegać arbitralnym zmianom,
• nie powinien on narażać ludzi na częste wizyty poborców podatkowych.

Wszystkie cechy o których, mówi wielki mistrz Adama Smith spełnia wolnorynkowy system podatkowy zaprezentowany przeze mnie. System ten składa się z sześciu podatków, którymi są:

• Pogłówny – to ryczałtowy podatek kwotowy równy dla każdego obywatela płacony w jednakowej wysokości od każdego pełnoletniego obywatela przebywającego na terytorium państwa niezależnie od wysokości jego dochodów. Nie ma tu znaczenia jakie posiada obywatelstwo i jakiej jest narodowości. Ważne jest to czy przebywa na terytorium Polski. Podatek pogłówny stanowi dochody państwa i dochody gmin. Podatek ten to nie nowość. W Polsce przedrozbiorowej pobierany był bez względu na stan majątkowy. W 1520 roku wprowadzono 189 klas majątkowych. Pogłówne było egzekwowane w wysokości uzależnionej od pozycji podatnika. Od 1624 r odrębne pogłówne płacili Żydzi, Tatarzy i Cyganie. Mimo licznych wysiłków w XVII wieku nie udało się – wskutek opozycji szlachty – ustanowić pogłównego ogólnego, nakładanego na wszystkie stany społeczeństwa, dopiero w latach 1717- 1772 pobierano stałe pogłówne.
• Gruntowy – ryczałtowy podatek kwotowy płacony w jednakowej wysokości przez właściciela lub posiadacza gruntu od 1 m kwadratowego niezależnie od klasy gruntu. Dawniej zwany łanowym. Podatek gruntowy stanowi dochody gmin
• Drogowy – jednakowa stawka kwotowa naliczona w 1 litrze paliwa. Podatek płaci nabywca paliwa i w całości jest przeznaczony na infrastrukturę dróg, ulic i autostrad. Podatek drogowy stanowi dochody państwa i gmin. Płatnikiem jest importer w przypadku importu gotowego produktu oraz producent w przypadku produkcji paliw.
• Eksploatacyjny – jednakowa stawka kwotowa płacona przez wydobywającego kopalinę od wydobytej jednostki: tony, metra sześciennego, litra itp. Podatek eksploatacyjny stanowi dochody państwa i gmin. Płatnikiem jest wydobywający.
• Akcyza – jednakowa stawka kwotowa płacona od wyrobów alkoholowych i tytoniowych: od litra wyrobu alkoholowego, od sztuki wyrobu tytoniowego. Podatek ten stanowi dochód państwa Płatnikiem akcyzy jest producent.
• Cło – jednakowa stawka kwotowa stosowana wobec tych krajów, które nie zniosą ceł wobec Polski. Podatek ten stanowi dochód państwa. Płatnikiem jest importer.

Zasady opodatkowania w tym systemie są proste, jasne i czytelne.
Przedstawione podatki mają jednoznacznie określoną i łatwą do zidentyfikowania i zweryfikowania podstawę opodatkowania Podatnik jest pewny i spokojny na wypadek kontroli skarbowej. Jest wolny od strachu przed podatkowymi pułapkami i związaną z nimi wizją bankructwa. Podatnik nie musi korzystać z usług doradztwa podatkowego czy poradników podatkowych. Dzięki przejrzystości podatków przedsiębiorcy nie będą się obawiać inspektorów podatkowych, którzy obecnie nie jedną firmę doprowadzili do bankructwa. Każdy kto umie liczyć na poziomie szkoły podstawowej potrafi obliczyć wysokość podatków –zwłaszcza pogłównego i gruntowego. Jest to system prosty, w którym urzędnik podatkowy nie ma dużej mocy decyzyjnej, czyli de facto władzy, a przejmuje rolę wykonawcy prawa .To natomiast ma niewiele wspólnego z władzą. Od interpretacji prawa są sądy a nie urzędnicy skarbowi.
Niski koszty poboru podatków. To bardzo ważna zaleta tego systemu. Do ich egzekwowania wystarczy jedna piąta obecnego stanu urzędników aparatu fiskalnego. Trzeba ponadto pamiętać, że koszty poboru podatków to utracona bezpowrotnie część społeczno-gospodarczego potencjału kraju. Chodzi tu nie tylko o koszty utrzymania samego aparatu fiskalnego ale wielokrotnie wyższe koszty ponoszone przez samych podatników. Powstałe oszczędności, i to wcale nie małe, można przeznaczyć na rozwój gospodarczy kraju. Im bardziej skomplikowane i nieprecyzyjne przepisy tym więcej ludzi potrzeba do kontroli ich wykonania i tym więcej to kosztuje. Skarb Państwa ponosi koszty stwierdzonych przez sądy błędnych decyzji wydanych przez urzędników aparatu fiskalnego w interpretacji prawa. Zwraca podatnikowi uprzednio niesłusznie zabrane pieniądze wraz z odsetkami od nienależnie pobranych podatków. Są to kwoty niemałe idące w setki milionów złotych. Stawki podatkowe są ustalone na takim poziomie, że są możliwe do zapłaty zarówno przez osoby fizyczne i przedsiębiorców. Obecnie wiele przedsiębiorstw nie płaci podatków zarówno gminom jak i skarbowi państwa, nie płacą również ZUS-u. Nie płacą dlatego, bo suma podatków jest bardzo wysoka. Część podatków zostaje im umorzona, a ci, którym gmina czy skarb państwa nie umorzy, upadają i bankrutują.
Podatki pełnią tylko funkcje fiskalną. Ten system jest wolny od nacisków natury politycznej. Do obowiązków państwa nie należy prowadzenie działalności gospodarczej. Od prowadzenia działalności gospodarczej są obywatele, czy to w formie spółek czy jednoosobowo, a nie gmina czy państwo. Analogicznie z działalnością społeczną. Podatki są neutralne wobec decyzji gospodarczych. System jest tak skonstruowany, że nie prowokuje nieracjonalnych zachowań podatników z punktu widzenia działań ekonomicznych. Nie ma w tym systemie ulg ( inwestycyjne, remontowe ), zwolnień np. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w Specjalnych Strefach Ekonomicznych, w formie Zakładów Pracy Chronionej czy innych przywilejów. Nie ma w tym systemie potrzeby tworzenia działań zmierzających do legalnego obniżenia ciężarów podatkowych. Chodzi tu o takie formułowanie umów, w wyniku których podatnik nie będzie musiał płacić podatku. Jedynym zwolnieniem jest okresowe zwolnienie z płatności podatku pogłównego osób, które ze względu na trudną sytuację ekonomiczną nie są w stanie zapłacić tego podatku. Wówczas taka osoba składa oświadczenie o stanie majątkowym w trybie art. 113 kpc. do organu podatkowego. Ów organ sprawdza stan faktyczny wnioskodawcy. Jeżeli przedstawiony przez wnioskodawcę stan majątkowy jest zgodny ze stanem faktycznym to podatnik uzyskuje zwolnienie na określony czas.
Ważną zaletą wolnorynkowego systemu podatkowego jest to, że unika się wielokrotnego opodatkowania. Np. sprzęt gospodarstwa domowego opodatkowany jest raz, wtedy gdy wydobyto materiał potrzebny do jego produkcji (rudę żelaza, miedzi, cynku, węgiel i inne ), z których go wyprodukowano. Dalsze etapy, jak wytop rudy żelaza, miedzi, cynku, odlewy korpusów silników, montaż, malowanie, projektowanie, nie są opodatkowane. Brak opodatkowania dochodów jest korzystny, gdyż nie karze się ludzi za ich pracowitość.
Kluczową rolę w tym systemie odgrywa podatek pogłówny Podatki pogłówny i gruntowy są podatkami bezpośrednimi gdyż obciążają one bezpośrednio obywatela. Pozostałe cztery podatki są podatkami pośrednimi, konsumpcyjnymi. Obciążają pośrednio obywatela wówczas, gdy obywatel zacznie konsumować towar lub usługę. Ponadto podatnik ma wybór czy skonsumować towar pochodzący z importu opodatkowany cłem i to z kraju, który wobec Polski stosuje cło, czy nie opodatkowany cłem. Spożywanie alkoholu i palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia toteż podatnik nie musi konsumować trunków, na które nałożono akcyzę, czy palić tytoń. Bogactwa naturalne są własnością całego narodu toteż za wydobycie tych bogactw tj. pozbycie się ich, a co za tym idzie, zmniejszenie, trzeba zapłacić. Płaci się tylko jeden raz.
Z dróg i ulic każdy z nas korzysta mając, czy nie, samochód. Jeśli obywatel nie korzysta z własnego samochodu to korzysta z komunikacji zbiorowej. Autobus czy ciężarówka niszczą drogi toteż korzystający z dróg w sposób bezpośredni lub pośredni muszą płacić za korzystanie z dróg. Towar do sklepów trzeba dowieźć, a dowozi się go samochodami. W tym przypadku konsument ponosi koszty budowy i utrzymania dróg w sposób pośredni płacąc za nabywany towar lub usługę.
Ireneusz Kasza
(5 kwietnia 2004)